-Fransızlar, 17 Aralık 1918 tarihinde Mersin’e çıkarma yaptılar. Ertesi 18 Aralı günü de Adana istasyonuna gelmişlerdi.
-Ermeni göçmenlerde Adana’ya geldi ve çadır kamplara yerleşti.
-Fransız kumandanın ilk emri resmi binalardan ve okullardan Türk bayrağını indirin oldu.
-Türkler işgal günlerinin acı gerçekleri ile karşı karşıya geldiler.
-Sayıları 5 bini bulan Ermeni silahlı lejyoner askerleri cinayetler işlemeye başladı.
17 Aralık 1918
Bugün Akdeniz’in mavi sularında hareketlilik oldu. Denizin dalgaları ve arkasından köpükler saçarak ilerleyen savaş gemileri Mersin iskelesine yanaşmaya başladı. Kapaklar açıldı. Miğferli, silahlı askerler inmeye başladı. Atları, tankları, uçakları, topları ile gelmişlerdi. Askerlerin limana gelmeleri esnasında onları karşılayarak “Hoş geldiniz” diyenlerin görüntüleri farklıydı. Papaz kıyafeti ile olanlar, Avrupa’nın en şık mağazalarından giyinen Levanten (doğulu görünen ama soyları Avrupalı) insanlar, tüccarlar, misyoner okulu öğretmen ve öğrencileri ile görev gereği orada bulunması gereken Osmanlı memurları. Sonra anlaşıldı gemiden inenlerin başında Yarbay Romyo ve 1500 kadar asker vardı. Bu askerlerin 150 kadarı Fransız asıllı diğerleri ise Ermeni Lejyonu (Legion d’Armenien) askerleri idi. Özetle gelenlerin tamamına yakını Fransa bayrağı aklında savaşmaya gelen Ermenilerdi.
Fransız kumandanın arabasına binerek Mersin’in ana caddesinden ilerlemesi esnasında güller atarak çılgınca alkışlayanlar vardı ki dilleri dinleri farklı idi onların…
Ertesi 18 Aralık günü Mersin tren istasyonuna doluşan Fransız askerler lokomotifin çalışması ile gözden kayboldular. Aynı tren Adana’ya geldiğinde de benzer manzaralar vardı. Adana Valilik mensupları ile şehirde bulunan Batılı misyon temsilcileri Fransız General Hamlin ve askerlerini törenle karşıladılar. Hamlin’in şehre girişi esnasında Fransız, Yunan, İngiliz ve Türk bayrakları beraber asılmıştı. Bu görünüş bölgenin yönetiminde yeni ortakların olacağını gösteriyordu(1). Adana’ya gelen Fransız askeri gücü ve kumandanlığı görevlerinin “Kilikyayı Kontrol” olduğunu açıkladılar. Osmanlı’nın geri bıraktığı, medeniyetten uzaklaşan fakir ve geri kalan Adana ve civarında toplumsal gelişmeleri sağlamak için gelmişlerdi.
Aslında görünen manzaranın resmen düşman bir ülkenin askerlerinin Adana’yı işgal olduğunu bilmemek için kör ve sağır olmak gerekiyordu. Fransız ve İngiliz ortak askeri işgali daha erken bir zamanda Kasım ayı içinde İskenderun limanına gelmişlerdi. Fransızlar 400 kişiyi bulan askerleri ile 10 Aralık 1918 günü Payas ve arkasından da Dörtyolu kontrol (işgal) ettiler(2). Gelenler içinde bulunan gözü dönmüş Türk düşmanı Ermeni asıllı askerlerin hanelere tecavüzleri, baskın ve yağmalarda bulunmaları gecikmedi. Dörtyol’un Özerli köyüne saldıran Fransız bayraklı Ermeni silahlılar Muhtar Mehmet Ağa ile Yusuf Ağayı yakaladılar. Fransız kumandanın yanında dipçik ve süngü ile öldürdüler. Olaya dayanamayan Ömer Hoca oğlu Mehmet Çavuş “Kara Mehmet” silahına sarıldı. Zulüm sergileyen düşmana karşı ateş açtı. “İlk kurşunu” sıkarak milli mücadelenin kıvılcımını ateşledi. Düşman askerleri bu durum karşısında Dörtyola dönmek durumunda kaldılar. İlk kurşunun sıkıldığı tarih ise 19 Aralık 1918 idi(3). Mehmet Çavuş ve ona destek veren Kara Hasan çetesi Dörtyol ve bağlı bulunduğu Cebeli Bereket sancağında mücadeleyi başlatmış oldular. Ama 15 Aralık 1918 günü Adana Valiliğinden İstanbul’a ulaşan bir telgrafa göre Osmanlı/Türk askerleri acil olarak önce Ceyhan’ın batısına, Adana şehrine ve kısa süre içinde de Toros geçitlerine Pozantı’dan öteye Niğde ve Kayseriye çekileceklerdi. Tarihlerin 25 Aralık1918’i gösterdiği gün Pozantı şehir merkezinde Fransız kumandan askerleri ile karakola yerleşti, ülkesinin bayrağını dalgalandırdı. Az ilerdeki Akköprü ve Çiftehan’da kontrol (işgal) sınırları içine alındı.
Bremond, Adana vali konağında göreve başladığı ilk zamanda yaptığı ilk işi, valilik binasının hemen karşısında ve Seyhan nehri kıyısında bulunan Lise binasındaki Türk bayrağının indirilmesi emrini yerine getirilmesi oldu. Kumandanın emri Lise Müdürü Ramazanoğlu Niyazi Bey’e bildirildi. Niyazi Bey,“Emre uymayacağım” cevabını verdi. Fransız silahlı askerler okula kadar geldiler. Ve Türk bayrağı gönderde asılı bulunan yerden indirildi. Bu olay karşısında kısa süre sonra Niyazi Bey, öğretmenler ve öğrenciler eğitime ara vererek Torosdağlarında milli mücadele saflarında savaşmak üzere gittiler.
….
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder