-Adana Valiliği adına 1990 yılı içinde Dörtyol yöresinde Milli mücadeleye katılanların hatıralarını derleme çalışmalarına başladık.
-Dörtyol ilçesine gittiğimizde yerel Tarihçi Kadir Arslanı bulduk. Ve bölgede yaşanan olaylar hakkında bilgiler aldık.
-Mustafa Gözübenli, şehit olan yakınlarının mezarı başında gözyaşları dökerek olayları anlattı.
-Çukurova’nın her yerinde düşman işgaline direnen kahramanların hatıraları vardır.
-Fransız yönetiminin eşkıya olarak suçladığı Gizik Duran ve arkadaşları Kasım 1919 içinde Sis (Kozan)’ten Haçin’e yardım götüren Fransız birliğini Feke yakınlarında Bozat gediğinde pusuya düşürdüler ve ağır kayıp verdirdiler.
-Adana vilayetinin işgal yönetiminden sorumlu Fransız Albay Bremond, Valilik konağına yerleşti. Türkçenin resmi dil olarak kullanımını yasakladı. Azınlıklara da eğitim ve kültürel haklar vaadinde bulundu. Vali konağı yakınındaki Adana Lisesindeki Türk bayrağının indirilmesini emretti. Lise Müdürü Niyazi Ramazanoğlu ve öğretmenler bu uygulamaya karşı geldiler. Fransız askerleri ile tartışma yaşandı. Okula Fransız bayrağı çekilmesi olayı yüzünden eğitim aksadı, öğretmen ve öğrenciler dağıldılar.
Adana Belediyesi’nden Türk bayrağının indirilmesi isteğine Başkan Kadri Ramazanoğlu karşı geldi. Başkan’ın evinde silah araması yapıldı. Ve oğlu Tevfik Kadri Ramazanoğlu yakalanarak Taşköprü başındaki meydanda bir üstü açık kamyonda kırbaçlanarak dövüldü.
Pozantı’dan ayrılarak Tarsus’a gitmek üzere Tekir yaylası Karboğazında bir vadiden yürüyüş halinde bulunan Binbaşı Menil kumandasındaki Fransız taburu Gülekli 44 köylü tarafından teslim alındı. Bu olay düşman işgaline karşı olan mücadeleyi güçlendirdi.
5 Ağustos 1920 günü Osmaniye şehir merkezindeki Fransız bayrağının dalgalandığı binaya doğru hücuma kalkan Rahime Hatun göğsünden aldığı kurşunlarla şehit düştü. Ve yine Osmaniye şehir merkezinde emrindeki yüzlerce çete ile birlikte mücadele veren Tacirli aşiretinden Palaoğlu Süleyman şehit düştü.
18 Kasım 1920 günü Saim Bey kumandasındaki Kuvayı milliye güçleri Osmaniye yakınlarındaki Mamure tren istasyonuna hücum ettiler. Saim Bey en önde idi. Üzerine gelen bir bombanın patlaması üzerine şehit düştü. Kanlı gömleğini ailesi koruma altına aldı, yakınları tarafından Ekim 2007 içinde Saimbeyli kaymakamlığına teslim edildi.
1990 yılında idi, Adana Valiliğinin “Tarihi Belgelendirme” araştırma çalışmaları için Dörtyol ilçesine geldik. Sayın Kadir Arslan rehberimiz idi. Mustafa Gözübenli adındaki yaşlı bir amcayı bulduk.Birlikte yakınlarının şehit düştüğü mezarlığa vardık. Mezarların yanına oturan Gözübenli, aradan yıllar geçmesine rağmen ağlayarak anlattı ailesi ve yakınlarının acılarını…
Dörtyol ilçesinin ve yakınlardaki bütün Çukurova’nın hemen her yerinde şehitler ve kahramanların hatıraları, anlatılan kulaktan kulağa anlatılan yaşatılan hikayeleri vardır. Ocak 1922 başlarında Adana’ya bağlı Dörtyol ve civarı (Payas dahil) düşman işgali resmen sone erdi. Olaylar tarihi belgelere yazıldı ve tarihciler tarafından gelecek nesillere anlatıldı unutulmaması gereken “Vatan mücadelesi” olarak.
Kaynak
1.Harp Tarihi Vesikaları dergisi, Ankara-1959, sayı-29, 758 nolu vesika
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder